NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
146 - (447) حدثنا
يحيى بن يحيى.
أخبرنا يحيى
بن زكرياء عن
هشام بن عروة،
عن أبيه، عن
عائشة، في
قوله عز وجل:
ولا
تجهر بصلاتك
ولا تخافت بها
قالت: أنزل
هذا في الدعاء.
{146}
Bize Yahya b. Yahya
rivayet etti. (Dediki): Bize Yahya b. Zekeriyya, Hişâm b. Urve'den, o da babasından,
o da Âişe'den, Teâlâ Hazretlerinin:
«Namazında pek bağırma,
sesini pek de gizleme.» [ İsra 110 ] Âyeti kerîmesi hakkında haber verdi. Âişe:
«Bu âyet dua hakkında indirildi.» demiş.
(447)
حدثنا
قتيبة بن
سعيد. حدثنا
حماد (يعني
ابن زيد) ح قال:
وحدثنا أبو
بكر بن أبي
شيبة. حدثنا
أبو أسامة
ووكيع. ح قال
وحدثنا أبو
كريب. حدثنا
أبو معاوية.
كلهم عن هشام،
بهذا
الإسناد،
مثله.*
{….}
Bize Kuteybetü'bnü Saîd
rivayet etti. (Dediki): Bize Hammâd (yani İbni Zeyd) rivayet etti. Dediki: H.
Bize Ebu Bekir b. Ebî
Şeybe de rivayet etti. (Dediki): Bize Ebu Usame île Veki' rivayet ettiler.
Dediki: H.
Bize Ebu Kureyb de
rivayet etti. (Dediki): Bize Ebu Muâviye rivayet etti. Bunların hepsi Hişâm'dan
bu isnadla bu hadîsin mislini rivayet etmişlerdir.
İzah:
Bu hadîsi Buhârî, İsrâ
suresinin tefsirinde ve Kitâbu't-Tevhîd» de tahrîc etmiştir. Hadîsi Şerîf,
îslâmiyetin ilk devirlerindeki hâli beyân etmektedir.
Rivayet itibariyle
sahâbinin sözü olsa da hadîs imamlannca müsned hükmündedir. Hadîsde bahsedilen
âyetin sebeb-i nüzulü ihtilâflıdır.
İbni Abbâs (R.A.)'a
göre Kur'ân-i Kerîmin orta derecede bir sesle okunması hakkında nazil olmuştur.
Buna sebep hadîsde de zikredildiği vecihle müşriklerin küfretmeleridir.
Tabeerinin Saîd b. Cübeyr'den tahric ettiği rivayete göre müşrikler Nebi
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e: «Sesle okuma, ki bizim İlâhlarımızı rahatsız
edersin, sonra biz de senin ilâhına dil uzatırız! demişlerdir.
«Namazını aşikâr etme!»
cümlesinden murâd Kur'ân'dır.
Hz. Âişe'ye göre bu
âyet dua hakkında nazil olmuştur. Bâzıları teşehhüd hakkında, bir takımları da
Ebu Bekir le Ömer (R.A.) haklarında indiğini söylerler. Hz. Ebu Bekir, Kur'ân'ı
gizli okur ve: «Ben Rabbim Teâlâ Hazretleri ile münâcâtda bulunuyorum.» dermiş.
Ömer (R.A.) ise aşikâr okur: «Ben şeytânı kovar; uyuklayanı uyandırır ve
Allah'ı razı ederim.» dermiş. Bunun üzerine âyet inmiş ve Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Hz. Ebu Bekir'e:
«Sesini biraz yükselt»
Hz, Ömer'e de: «Sesini biraz alçalt!» buyurarak orta sesle okumalarını tenbih
etmiştir.
Âyetin namaz hakkında
nazil olduğunu söyleyenler de vardır. Onlara göre mânâ: Namazını herkesin göreceği
yerde kıldığın zaman riya için iyi; görünmiyecek yerde kılarken dahi kötü
kılma! demektir.
Bazılarına göre âyetin
mânâsı: «Görülecek yerde namazı kılıp, görünmeyecek yerde terketme!» demektir.
Bu son iki takdire göre âyetteki hitap zahiren Nebi (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem)'e olsa da hakikatte ümmetinedir.
Âyeti Kerîmenin duâ
hakkında nazil olduğu takdirine göre bâzıları onun «Rabbini gizlice zikret!»
âyeti kerîmesi ile neshedildiğini söylerler. Nevevî: İbni Abbâs (Radiyallahu
anh)'ın kavlini tercih etmektedir.